บรรยายสรุปอำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย
.............................

       อำเภอคีรีมาศ ตั้งอยู่ห่างจากตัวจังหวัดสุโขทัย ไปทางทิศใต้ ตามทางหลวงสายสุโขทัย -กำแพงเพชร ระยะทาง  22 กิโลเมตร   เดิมเป็นกิ่งอำเภอศรีคีรีมาศ ตั้งที่ว่าการ  อยู่ที่หมู่ที่ 1 ตำบลศรีคีรีมาศ เมื่อวันที่  23  กุมภาพันธ์ 2480  แล้วโอนหมู่ที่ 1    ตำบลศรีคีรีมาศ  มาขึ้นเป็นหมู่ที่ 1  ตำบลโตนด  ยกฐานะ เป็น อำเภอ    เมื่อวันที่   9   กันยายน   2499

 

            สภาพทั่วไป
      
อำเภอคีรีมาศ    มีเนื้อที่ประมาณ    521.892   ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ  326,182.5
ไร่  และมี  อาณาเขต ติดต่อดังนี้ 
   
         ทิศเหนือ   ติดต่อกับอำเภอเมืองสุโขทัย  อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย
          ทิศตะวันออก   ติดต่อกับอำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก อำเภอกงไกรลาศและอำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย
          ทิศใต้   ติดต่อกับอำเภอพรานกระต่ายและอำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร

          ทิศตะวันตก   ติดต่อกับอำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย  อำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร

        ลักษณะภูมิประเทศ
       
ทางตอนเหนือ   ตอนกลาง    ตอนใต้ และตะวันออก เป็นที่ราบลุ่ม    ลักษณะดินเป็นดินเหนียว และดินร่วนปนทราย      เหมาะแก่การประกอบอาชีพทางการเกษตร    และการปศุสัตว์   ทางด้านตะวันตก เป็นที่ราบสูงและภูเขา โดยมีเทือกเขายาวสลับซับซ้อน  ตั้งแต่อำเภอเมืองสุโขทัย อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอคีรีมาศ   ไปสุดที่อำเภอพรานกระต่าย    จังหวัดกำแพงเพชร    ยอดเขา.ที่สำคัญคือ       “เขาหลวง” บริเวณเขาเป็นป่าโปร่ง   ป่าทึบและป่าไม้ไผ่ต่างๆ    ซึ่งเป็นแหล่งกำเหนิด.ทรัพยากรธรรมชาติ   เช่น ต้นไม้ ป่าไม้    สัตว์ชนิดต่างๆ ฯลฯ    พื้นที่ราบสูง    มีเนื้อที่ประมาณ 1 ใน 3   ของพื้นที่อำเภอคีรีมาศ   มีความสูง ประมาณ 1,200  เมตรจากระดับน้ำทะเล    บริเวณเขาเป็นป่า.สงวนแห่งชาติ     และเขตอุทยานแห่งชาติ    "  รามคำแหง  "

 

        ลักษณะภูมิอากาศ
   
       โดยทั่วไปมีสภาพแห้งแล้ง มีปริมาณน้ำฝนน้อย อากาศร้อนโดยเฉลี่ยประมาณ 30-35 องศาเซลเซียส ฤดูหนาว ช่วงเดือน ธันวาคม - มกราคม อุณหภูมิต่ำสุด ประมาณ 15 องศาเซลเซียส

        ทรัพยากรธรรมชาติ
   
         บริเวณที่อุดมสมบูรณ์และเป็นแหล่งวัตถุดิบธรรมชาติ      คือ บริเวณเขาหลวง         ซึ่งอยู่ในท้องที่ตำบลนาเชิงคีรี ตำบลศรีคีรีมาศ   และตำบลบ้านน้ำพุ อุดมไปด้วยป่าไม้ชนิดต่างๆ เช่น. ไม้สัก ไม้ประดู่ ไม้มะค่า และไม้ไผ่    เป็นที่อาศัย ของสัตว์ป่าชนิดต่าง ๆ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร และเป็นแหล่งสมุนไพร ที่บริเวณ   สวนลุ่มและสวนขวัญ

 

             แหล่งน้ำ
   
         ไม่มีแม่น้ำไหลผ่าน   แต่มีลำคลองสองสาย คือ คลองสามพวงและคลองสารบบ   และมีอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง คือ อ่างเก็บน้ำคลองข้างใน    ดำเนินการก่อสร้างโดยกรมชลประทาน     เป็นทำนบดินปิดกั้นระหว่างเขาพระลาด กับ เขาปูน ยาว 770 เมตร สูง 12 เมตร  สันเขื่อนกว้าง 20 เมตร ฐานเขื่อนกว้าง 220 เมตร มีความบรรจุน้ำได้ 10 ล้านลูกบาศก์เมตร มีระบบส่งน้ำสายใหญ่ 2 สาย    ยาว 12.8 กิโลเมตร    สามารถส่งน้ำเพื่อการเกษตรได้  15,000 ไร่    ใน  5   ตำบล     คือ ตำบลโตนด ตำบลศรีคีรีมาศ ตำบลสามพวง ตำบลทุ่งหลวงและตำบลบ้านป้อม

 

        การปกครอง
   
        อำเภอคีรีมาศ แบ่งการปกครองออกเป็น 10 ตำบล 94 หมู่บ้าน ดังนี้

1.   ตำบลโตนด มี 17 หมู่บ้าน พื้นที่ 34.621 ตารางกิโลเมตร
2.   ตำบลทุ่งหลวง มี 13 หมู่บ้าน พื้นที่ 25.764 ตารางกิโลเมตร
3.   ตำบลหนองจิก มี 10 หมู่บ้าน พื้นที่ 83.062 ตารางกิโลเมตร
4.   ตำบลสามพวง มี 10 หมู่บ้าน พื้นที่ 18.010 ตารางกิโลเมตร
5.   ตำบลนาเชิงคีรี มี 10 หมู่บ้าน พื้นที่ 93.400 ตารางกิโลเมตร
6.   ตำบลบ้านป้อม มี 8 หมู่บ้าน พื้นที่ 40.284 ตารางกิโลเมตร
7.   ตำบลหนองกระดิ่ง มี 6 หมู่บ้าน พื้นที่ 25.764 ตารางกิโลเมตร
8.   ตำบลศรีคีรีมาศ มี 9 หมู่บ้าน พื้นที่ 104.802 ตารางกิโลเมตร
9.   ตำบลบ้านน้ำพุ มี 6 หมู่บ้าน พื้นที่ 66.701 ตารางกิโลเมตร
10. ตำบลทุ่งยางเมือง มี 5 หมู่บ้าน พื้นที่ 29.484 ตารางกิโลเมตร

1. เทศบาลบ้านโตนด พื้นที่ 2 ตารางกิโลเมตร

2. เทศบาลทุ่งหลวง พื้นที่ 3 ตารางกิโลเมตร

จำนวนประชากร 56,722 คน แยกเป็น  ชาย จำนวน 27,897 คน , หญิง จำนวน 28,825  คน จำนวนครอบครัว 13,638 ครอบครัว (เมื่อ มกราคม 2542)
ราษฎรส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา ไร่อ้อย ถั่วเขียวผิวดำ ข้าวโพด ถั่วเหลือง และเลี้ยงวัว

          การศึกษา

           การศาสนา
   
         วัดที่ขึ้นทะเบียนถูกต้องแล้ว จำนวน 24 วัด
   
         วัดที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาแล้ว จำนวน 12 วัด
          สำนักสงฆ์ จำนวน 12 แห่ง
          ที่พักสงฆ์ จำนวน 13 แห่ง
          วัดร้าง จำนวน 61 แห่ง

 

       การสาธารณสุข
       
โรงพยาบาลประจำอำเภอคีรีมาศ ขนาด 30 เตียงจำนวน 1 แห่ง แพทย์ 4 คน
          สถานีอนามัย จำนวน 12 แห่ง

             การคมนาคม
   
        มีสายหลัก  คือ   ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 (สายกำแพงเพชร - สุโขทัย)    และมีทางหลวงชนบท จำนวน 3 สาย คือ

1. สายคีรีมาศ - บ้านด่านลานหอย (แยกเข้าตำบลบ้านน้ำพุ)
2. สายคีรีมาศ - กงไกรลาศ (เป็นถนนลาดยางแอสฟัลท์)

3. สายคีรีมาศ - ลานกระบือ (เป็นถนนลาดยาง)  

          นอกจากนี้   เป็นถนนเชื่อมติดต่อระหว่าง   ตำบลและหมู่บ้าน    ซึ่งสามารถติดต่อกันได้ทุกตำบล    หมู่บ้าน รวมระยะทางทุกสาย ในท้องที่อำเภอคีรีมาศยาวประมาณ 200 กิโลเมตรการติดต่อระหว่างอำเภอ - จังหวัดสุโขทัย มีรถยนต์โดยสาร จำนวน 2 สาย

        การสื่อสาร/ โทรคมนาคม
       
การสื่อสารไปรษณีย์โทรเลข 1 แห่ง และไปรษณีย์ตำบล 5 แห่ง   การสื่อสารผ่านองค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย มีตู้โทรศัพท์ทางใกล้ และทางไกลสาธารณะ จำนวน 7 แห่งสถานีรับ - ส่ง การแพร่ภาพโทรทัศน์ (ช่อง 7 สี) 1 แห่ง

         การไฟฟ้า
       
อยู่ในการควบคุมดูแลของ  การไฟฟ้าภูมิภาค  จังหวัดสุโขทัย  การจัดตั้งและขยายเขตจำหน่ายในหมู่บ้าน ครบทุก หมู่บ้าน  ทุกตำบล  แต่ยังไม่ครบทุกหลังคาเรือน

          การประปา
       
ดำเนินการโดย   การประปาส่วนภูมิภาค    เฉพาะในเขตเทศบาลบ้านโตนด  และเขตเทศบาล ทุ่งหลวง       ราษฎร สามารถใช้น้ำได้ จำนวน 15 หมู่บ้าน

         การเกษตรกรรม
      
อาชีพหลัก คือ การประกอบอาชีพทางการเกษตร  ทำไร่ - ทำนา   ได้แก่ข้าวจ้าว   ถั่วเหลืองข้าวโพด  งา   ฝ้าย   อ้อย ถั่วเขียวผิวดำ    พืชผัก    มันสำปะหลัง    อาชีพรอง คือ   รับจ้าง   เลี้ยงสัตว์   ทำการประมง      รายได้เฉลี่ยต่อครอบครัว ประมาณ 12,500.- บาท/ป  .เกษตรกรส่วนใหญ่   จะออกไปรับจ้างทำงานนอกเขตอำเภอ    ในฤดูแล้ง   ตามต่าง จังหวัด หรือในกรุงเทพมหานคร

 

 

         อุตสาหกรรม
      
มีโรงงานอุตสาหกรรมในท้องถิ่น ดังนี้
        โรงสีข้าว 28 โรง
        โรงงานผลิตอิฐดินเผา 3 โรง
        โรงซ่อมเครื่องยนต์ 2 โรง
        โรงซ่อมเคาะพ่นสีรถยนต์ 3 โรง
        โรงซ่อมรถจักรยานยนต์ 6 โรง

        งานอุตสาหกรรมในครัวเรือน ได้แก่ ทำเครื่องปั้นดินเผา    สานเสื่อรำแพน     ทำน้ำตาลโตนด    กล้วยฉาบอบเนย สามารถเป็นอาชีพ เสริมรายได้ของเกษตรกรในฤดูแล้ง.

        การพาณิชย์
   
        ส่วนใหญ่จะอยู่ในย่านชุมนุมชน   ในเขตเทศบาลตำบลบ้านโตนด  และเทศบาลตำบลทุ่งหลวง     เป็นการจำหน่าย สินค้าประเภท     เครื่องอุปโภค - บริโภค   ไม่มีกิจการค้าขายที่ใหญ่โต    มีร้านค้า ประมาณ 250ร้าน   มีห้างหุ้นส่วนและ บริษัทจำกัด จำนวน 5 แห่ง  ซึ่งนับว่าเป็นชุมชนที่มีขนาดเล็ก    สินค้าด้านการเกษตรส่วนใหญ่จะมีพ่อค้าต่างถิ่นมารับซื้อ ถึงที่  ตามตำบล หมู่บ้านต่าง ๆ 

       การธนาคาร
      
มีธนาคาร 2 แห่ง   คือ ธนาคารการเพื่อการเกษตรและสหกรณ์   เพื่อบริการ.การเงินให้เกษตรกรกู้ยืม ในการทำการ เกษตร และธนาคารกสิกรไทย สาขาคีรีมาศ.

     แหล่งท่องเที่ยว  

          การเมือง
        
สถิติการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งของราษฎร

        ศักยภาพและโอกาสของอำเภอ     
       
อำเภอคีรีมาศ    หากมองศักยภาพในภาพรวม    พอที่จะสรุปศักยภาพและปัจจัยที่เกื้อหนุนต่อการพัฒนาอำเภอ
ในอนาคตได้ดังนี้

   
      1.ลักษณะที่ตั้งของเมือง อำเภอคีรีมาศ เป็นอำเภอมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดกำแพงเพชร     มีทางหลวงแผ่นดิน ผ่านอำเภอ    สาย กำแพงเพชร - สุโขทัย    เหมาะสมที่จะสร้างสถานีขนส่ง   เป็นศูนย์กลางคมนาคม    ไปจังหวัดสุโขทัย จังหวัดกำแพงเพชร และตำบล หมู่บ้านต่างๆ
           2.แรงงาน ประชากรอยู่ในวัยแรงงาน (อายุ 20-50 ปี) มีจำนวนร้อยละ 55 ของประชากรทั้งหมด
           3.ผลผลิต ประชากรส่วนใหญ่   มีอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก   ซึ่งเอื้ออำนวยต่ออุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร     หรือ การถนอมอาหาร ผลผลิตทางการเกษตร ด้านอื่นๆ
           4.แนวทางการพัฒนาจังหวัดสุโขทัย      ส่งเสริมการเลี้ยงโคนม     และจะจัดตั้งศูนย์รับซื้อนมดิบ  ไปปรุงแต่งเป็น อาหารเสริมสุขภาพ ร่างกาย สมอง เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต
          5. ที่ดิน มีที่ดินสาธารณประโยชน์อยู่ทุกตำบล  เหมาะสมเป็นทุ่งเลี้ยงสัตว์โดยเฉพาะวัวนม เป็นอาชีพที่มีรายได้สูง สามารถสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัวมีสภาพมั่นคง
          6. พื้นที่บางส่วนอำเภอ   เป็นภูเขาสูง   เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร    มีทรัพยากรธรรมชาติ   ป่าไม้ มีสภาพเป็นน้ำตก มีทัศนียภาพสวยงาม    และเป็นแหล่งท่องเที่ยว สามารถอนุรักษ์ และพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ถาวร

         ปัญหาและข้อจำกัดในการพัฒนาอำเภอ
         
สามารถแบ่งสภาพปัญหาได้ดังนี้
            1. ปัญหาโครงสร้างพื้นฐาน
                -  ขาดแคลนแหล่งน้ำ   สำหรับใช้ในการเกษตร น้ำสำหรับอุปโภคบริโภคอย่างเพียงพอ
   
                 -    การคมนาคม  ระหว่างตำบลหมู่บ้าน   ยังไม่สะดวก   ฤดูแล้งฝุ่นฟุ้งกระจาย    ฤดูฝนถนนเป็นโคลน     และ เป็นหลุมบ่อ
   
                 -   ระบบสาธารณูปโภค ไฟฟ้าครอบคลุมทุกหมู่บ้านแต่ยังไม่ครบทุกหลังคาเรือน
            2. ปัญหาด้านคุณภาพชีวิต
                - ภาวะโภชนาการในเด็กซึ่งกำลังเจริญเติบโต มีอัตราการขาดสารอาหารอยู่ในเกณฑ์ร้อยละ 8..24
                - บุคลากรสาธารณสุขมีจำนวนไม่เพียงพอ
                - ประชาชนส่วนใหญ  ่มีฐานะยากจน      ความเป็นอยู่ค่อนข้างไม่ดี      มีการอพยพแรงงานไปทำงานต่างท้องที่ ค่อนข้างสูง
            3. ปัญหาด้านทรัพยากรมนุษย์
                - โรงเรียนขาดแคลนวัสดุ อุปกรณ์การเรียนการสอนมีไม่เพียงพอ
            4. ปัญหาการไม่มีที่ดินทำกิน  ประชากรไม่มีที่ดินทำกิน  หรือมีแต่ไม่เพียงพอมีอัตราสูง
            5. ปัญหาด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
               - เนื่องจากสภาพพื้นที่ทางภูมิประเทศโดยทั่วไป   มีสภาพแห้งแล้ง มีปริมาณน้ำฝนน้อย อากาศร้อน   โดยเฉลี่ย ประมาณ 30-35 องศาเซลเซียส มักประสบปัญหาภัยแล้งเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะในปีนี้ คาดว่าราษฎรจะขาดแคลน น้ำอุปโภค  บริโภค อย่างรุนแรง   ซึ่งมีราษฎร   โรงเรียน   และสถานที่ราชการบางแห่ง   เริ่มขอน้ำจากอำเภอแล้ว  ตั้งแต่ กลางเดือน พฤศจิกายน   ส่วนน้ำเพื่อการเกษตร จะมีสำรองไว้ที่อ่างเก็บน้ำคลองข้าง ตำบลศรีคีรีมาศ  ซึ่งใช้ได้ในพื้นที่ และพื้นที่ข้างเคียง คือ ตำบลโตนด   ตำบลศรีคีรีมาศ  ตำบลสามพวง   ตำบลทุ่งหลวง  และ ตำบลบ้านป้อม ส่วนพื้นที่ การเกษตร    ที่ห่างไกลอ่างเก็บน้ำ ก็จะประสบปัญหาขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตร
              -  สำหรับปัญหาน้ำท่วม จะเกิดเมื่อ ฤดูฝนเมื่อฝนตกหนัก   น้ำจะท่วมขังในบางจุด เป็นปัญหา ในการปลูกพืช และการเกษตร  
                - การใช้ที่ดินทั่วไปยังไม่มีประสิทธิภาพ การปลูกพืชเพียงปีละ 1 ฤดูหรือปีละครั้ง
 


..........................................

 

ผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอคีรีมาศ
 

...........................................................

 กลับหน้าบ้าน